Bu rapor, Türkiye’de son yıllarda artarak devam eden insan hakları savunucularına yönelik baskı, zorluk ve engelleri görünür kılmak ve insan hakları savunucuları ile dayanışmayı güçlendirmek amacıyla Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) tarafından hazırlanmıştır.
Adana, Ankara, Diyarbakır, İstanbul, İzmir, Van ve çevre illerdeki insan hakları savunucularına yönelik baskı ve zorlukları tespit etmek ve savunucular ile dayanışmayı güçlendirmek amacıyla kurulan Bölgesel Dayanışma ve İşbirliği Grupları tarafından tespit edilen bilgiler, bu metnin temelini oluşturmaktadır. Türkiye’de insan hakları savunucularına yönelik baskı ve zorlukların bu raporda ifade edilenden daha fazla olabileceği akılda tutulmalıdır.
Raporu Görüntülemek için Lütfen Tıklayın…
GİRİŞ
Türkiye’de insan hakları savunucuları[1] ve sivil toplum aktörleri, insan haklarının korunması ve güçlendirilmesi, ihlallerinin engellenmesine yönelik çalışmaları nedeniyle, özellikle de insan hakları ihlallerini görünür kıldıkları ve yetkililerin insan haklarına aykırı politika ve uygulamalarına karşı çıktıkları için baskı, engel ve zorluklarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Hak savunucularının maruz bırakıldıkları yargısal ve idari taciz uygulamaları, hak savunucularına yönelik tehdit, fiziksel şiddet, hedef gösterme eylemleri ile hak savunuculuğunun toplumsallaşmasına katkı sağlayan barışçıl toplantı, gösteri ve yürüyüşleri hedef alan engellemeler, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV)[2] tarafından hazırlanan bu raporda paylaşılacaktır.
1 Ocak 2022 ile 31 Aralık 2022 tarihleri arasında hak savunuculuğu faaliyetleri nedeniyle toplamda 4819[3] [4] kişi yargısal taciz, idari taciz, fiziksel şiddet, tehdit, hedef gösterme ve misilleme müdahalelerinden en az biri veya birkaçına maruz bırakılmıştır. Aynı dönem içerisinde 16 dernek, 5 meslek örgütü ve 1 vakıf da insan hakları alanındaki faaliyetleri nedeniyle doğrudan ya da dolaylı olarak hedef alınmış, yargısal ve idari tacize maruz bırakılmıştır. 34 farklı şehirde toplamda 311 etkinlik barışçıl toplantı, gösteri ve yürüyüşünün yapılması engellenmiştir.
Raporu Görüntülemek için Lütfen Tıklayın…
[1] 9 Nisan 1998 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen İnsan Hakları Savunucularının Korunması Bildirgesi uyarınca insan hakları savunucusu kavramı; bireysel olarak ve diğerleriyle birlikte, ulusal ve uluslararası düzeyde insan hakları ve temel özgürlüklerin korunması ve gerçekleştirilmesini destekleyen ve bunun için gayret gösterenler veya bu hakkını kullananlar olarak tanımlanmaktadır. Bildirge’de insan hakları savunucularının bileşenleri bireyler, gruplar ve örgütler olarak sıralanmıştır. Bu rapor, Bölgesel Dayanışma ve İş Birliği Grupları tarafından Bildirge’deki yaklaşım esas alınarak derlenen bilgi ve verilere dayanılarak hazırlanmıştır.
[2] TİHV, 1990 yılından itibaren işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalanların ve yakınlarının tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerine erişimlerine katkı sağlayan ve başta işkence olmak üzere diğer insan hakları ihlallerinin önlenmesi için çalışan uluslararası tanınırlığı olan bir sivil toplum kuruluşudur.
[3] Bu veriler, proje kapsamında oluşturulan Bölgesel Dayanışma ve İş Birliği Grupları tarafından sağlanmıştır. Veriler, grup üyelerinin verilere konu savunucular, savunucuların yakınları ve avukatları ile yaptıkları görüşmeler, sınırlı medya taraması, illerde insan hakları alanında faaliyet gösteren diğer kurum ve kişilerle yapılan görüşmeler aracılığıyla elde edilmiştir.
[4] TİHV Dokümantasyon Merkezi, insan hakları savunucusu kavramını 1 No’lu dipnotta belirtilen tanıma uygun olarak kabul etmekle birlikte, merkezin hazırladığı “Yıllık İnsan Hakları Raporları”nda yer alan ihlaller farklı hak kategorilerine göre tasnif edildiği için bu raporda sunulan ihlal verileri ile farklılık gösterebilir.