Cumartesi Anneleri/İnsanları Haftalık Gözlem Raporları

Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın zorla kaybedilen yakınları için hakikat ve adalet talebiyle her hafta Galatasaray Meydanı’nda gerçekleştirdikleri buluşmalar insan hakları örgütleri tarafından her hafta izleniyor, buluşmalara yönelik engellemeler ve ortaya çıkan hak ihlalleri raporlaştırılıyor.

Fotoğraf: Eylem Nazlıer/Evrensel

Zorla kaybetme, bir kişinin devlet görevlileri veya devlet adına hareket eden kişi ya da gruplar tarafından zorla kaçırılıp, akıbetinin meçhul bırakılması anlamına geliyor. Birleşmiş Milletler’e (BM) göre zorla kaybetme insanlığa karşı işlenmiş bir suç ve devletler bunu önleyecek tedbirleri almakla yükümlü.

Türkiye’de 1980 yılından bugüne çok sayıda kişi zorla kaybedildi. Zorla kaybetmeler özellikle 1990 yılların ilk yarısında hızla arttı. 1993 – 1997 yılları arasında zorla kaybedilenlerin sayısını insan hakları örgütleri yüzlerle ifade ediyor.

Tam bu dönemde, 27 Mayıs 1995’te yakınları kaybedilen bir grup insan İstanbul’da Galatasaray Meydanı’nda buluşup kayıplarının akıbetini sordu. Her Cumartesi aynı yerde buluşan kayıp yakınları, Cumartesi Anneleri/İnsanları diye anıldılar. Adları Galatasaray Meydanı ile özdeşleşti. 25 Ağustos 2018 tarihindeki 700. buluşmalarına yapılan polis müdahelesinin ardından Galatasaray Meydanı Cumartesi Anneleri’ne/İnsanları’na yasaklandı.

Anayasa Mahkemesi, Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın 700. buluşmalarında yaşananlara ilişkin iki ayrı kararında polis müdahalesinin barışçıl toplantı ve gösteri özgürlüğünün ihlali anlamına geldiğine hükmetti. Kararın bir örneği Beyoğlu Kaymakamlığı’na gönderilse de kayıp yakınlarının Galatasaray Meydanı’nda buluşmaları her hafta engellendi. Cumartesi Anneleri/İnsanları, 25 Ağustos 2018 tarihinde düzenlenen 700. hafta buluşmasının ardından beş buçuk yıl sonra ilk kez 11 Kasım 2023 tarihindeki 972. hafta buluşmasında engellenmeden ve gözaltına alınmadan Galatasaray Lisesi önünde açıklama yaptılar ve karanfillerini Galatasaray Meydanı ile buluşturdular. Ancak Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın buluşmalarına yönelik kısıtlamalar devam ediyor.

Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararının ardından Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği ve Uluslararası Af Örgütü Türkiye ile birlikte Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın her hafta Galatasaray Meydanı’nda gerçekleştirdikleri buluşmalara yönelik engellemeleri ve ortaya çıkan hak ihlallerini Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) standartlarına riayet ederek gözlemleyip raporlaştırıyor.

Cumartesi Anneleri/İnsanları Haftalık Gözlem Raporları:

1: Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın 24 Haziran 2023 tarihindeki 952. hafta buluşmasından önceki raporlar Hakikat Adalet Hafıza Merkezi, Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği ve Uluslararası Af Örgütü Türkiye tarafından hazırlanmıştır.
[*]: Cumartesi Anneleri’nin/İnsanları’nın 2 Aralık 2023 tarihindeki 975. hafta buluşmasına ait rapora gözlemci kurumların yanı sıra, TİHV ve İHD’nin daveti üzerine etkinlikte gözlemde bulunan Avrupa Parlamentosu Türkiye Daimi Raportörü Nacho Sánchez Amor da imza koymuştur.

DİĞERLERİ

Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komite’ye Türkiye’nin Beşinci Dönemsel Raporu için Sunulan Alternatif Rapor ve Komite’nin Sonuç Gözlemleri

Ayrımcı, Irkçı, Fobik ve Nefret İçerikli Fiziki ve Sözlü Saldırılar, Yaşanan Hak İhlalleri (1 Ocak – 1 Eylül 2024)

22. İstanbul Onur Yürüyüşü Gözlem Raporu

Bilgi Notu: 2024 Onur Ayı Etkinliklerine Yönelik Hak İhlalleri

Bilgi Notu: Türkiye’de Değişik Boyutlarıyla İşkence Gerçeği (26 Haziran 2024)

Tümünü Göster

TİHV TWITTER

Tümünü Göster